Scéal ó Dháil Éireann chum Saor-Náisiún an Domhain

Bhí an plean chun aitheantas idirnáisiúnta a lorg maidir le Poblacht neamhspleách na hÉireann mar chuid lárnach den straitéis a raibh an Chéad Dáil ag gabháil di.

Bhíothas ag imeacht ón traidisiún ceannairceach agus ba mhór an t-athrú é sin, bhí tráth ann ina ndearnadh iarracht neamhspleáchas mar sin a bhaint amach ar bhealaí míleata. Bhíothas ag imeacht freisin ón mbeartas a bhí ag Sinn Féin an chéad lá riamh. Ag úsáid an fhasaigh a tháinig le scaradh na hUngáire ó cheannasaíocht na hOstaire, thug an chéad bheartas bunaidh sin tús áite do ghníomh polaitiúil ag baile agus struchtúir an stáit a thógáil ón taobh istigh. Bhí sé i gceist ag Sinn Féin ar na bealaí sin scaradh ón mBreatain ach gan diúltú amach is amach don Choróin.

Tharla an t-athrú meoin toisc gur tuigeadh an uair sin go raibh teipthe ar bhonn míleata ar Éirí Amach 1916 agus, dá bhrí sin, nach bhféadfaí aon éirí amach den chineál sin go gairid ina dhiaidh sin. Ina theannta sin, bhí deiseanna nua ag teacht chun cinn de réir mar a bhí an Chéad Chogadh Domhanda ag dul ar aghaidh, ní hamháin d’Éirinn ach don chuid mhaith náisiúntachtaí eile i lár agus in oirthear na hEorpa a bhí ar thóir saoirse ó smacht na gcumhachtaí impireachta.

Féinchinntiúchán

Cuireadh spéis ar leith i gcás na Polainne, agus go deimhin fuarthas inspioráid uaidh. I rith an chogaidh, bhí na tíortha móra a bhí i mbun cogaíochta, na Comhghuaillithe agus na Cumhachtaí Láir, tar éis a gcuid tacaíochta a fhógairt chun stát neamhspleách na Polainne a chruthú – nó b’fhéidir gur chóir a rá, a athchruthú – ag deireadh na coimhlinte. Bhí go leor difríochtaí i gceist ar go leor bealaí, ní hamháin i dtaca le teorainneacha an stáit mholta, an cineál rialtais a bheadh sa tír agus an caidreamh a bheadh aige le tíortha in aice láimhe. Gheall an Ghearmáin agus an Ostair-Ungáir (Samhain 1916), ansin SAM (Eanáir 1917), an Rúis (Márta 1917), agus sa deireadh thiar an Ríocht Aontaithe agus an Fhrainc (Meitheamh 1918), a dtacaíocht don phrionsabal a bhain le neamhspleáchas na Polainne. De réir mar a thit cúrsaí amach, bhain an tír amach an neamhspleáchas sin, cé gur tharla sé b’fhéidir mar gheall ar thitim pholaitiúil agus mhíleata na dtrí chumhacht chríochdheighilte, an Ghearmáin, an Rúis agus an Ostair-Ungáir, seachas mar thoradh ar aon bheartaíocht taidhleoireachta.

Níor léir na mionsonraí ar ndóigh – nó b’fhéidir nár measadh go raibh siad ábhartha – ón taobh eile de mhórchríoch na hEorpa. Chonaic lucht scarúnaíoch in Éirinn tír a bhí an-Chaitliceach a raibh cumhachtaí ón gcoigríoch á smachtú leis na cianta agus a bhí ina poblacht neamhspleách ag deireadh an chogaidh. Mheas siad go raibh sé sin amhlaidh mar gheall ar thoil idirnáisiúnta gur chóir prionsabail an fhéinchinntiúcháin a chur i bhfeidhm ina chás. Chreid siad freisin go bhféadfaidís féin aithris a dhéanamh ar mhodh na Polainne agus ar an gcaoi ar éirigh leis.

Laigí

Mar sin féin, bhuaigh an Bhreatain an cogadh, agus dá bhrí sin ní raibh sí sa chás céanna le Cumhachtaí Críochdheighilte na Polainne, a bhí ar an taobh a chaill. Ní móide gur thuig lucht scarúnaíoch na hÉireann é sin go hiomlán ná sonraí eile a bhain le cás na Polainne. Ba é an port a bhí acu i rith na trodaíochta gurbh é deacracht na Breataine deis na hÉireann. Mar sin féin, tar éis titim na Gearmáine agus an Sos Cogaidh, ba cheart go mba léir go raibh na deiseanna agus na deacrachtaí ag dul ar gcúl go tréan.

Cé go raibh an straitéis nua sách tarraingteach, bhí laigí ag baint léi freisin. An laige ba shuntasaí ná go bhféadfaí tabhairt le fios léi go rabhthas ag diúltú do na traidisiúin scarúnaíocha cheannairceacha agus incriminteacha. Bhí lucht tacaíochta paiseanta ag an dá thraidisiún, go háirithe an traidisiún ceannairceach. B’éigean ar an gcúis sin tiomantas leanúnach na Dála do na sean-chosáin seo i dtreo na saoirse a dheimhniú arís eile. Rinneadh é sin trí na ráitis bheartais eile a rinneadh ag an gcéad suí poiblí an 21 Eanáir 1919, Faisnéis Neamhspleádhchuis agus an Clár Oibre Poblacánaighe.

In éagmais tacaíochta do shaoirse na hÉireann ó stáit reatha nó stáit nua a raibh aitheantas idirnáisiúnta bainte amach acu, ba é an t-aon rogha eile a bhí ann féachaint i dtreo na réimeas sin a bhí ag streachailt iad féin chun go nglacfaí leo ar an stáitse domhanda. B’fhéidir gurbh é an rud ba shuntasaí ar fad ná an teagmháil a rinne poblachtaigh na hÉireann le hionadaithe ón Aontas Sóivéadach, lucht aindiach Marxach, a raibh borradh ag teacht fúthu. Bhí na Rúisigh ar a mine ag iarraidh an airgid a bhí i seilbh na nÉireannach de bharr na bhfeachtas rathúil tiomsaithe airgid a reáchtáil siad. Smaoinigh siad ar aitheantas taidhleoireachta comhpháirteach a thairiscint ar mhalairt airgid. Ach cuireadh deireadh fiú leis an rogha sin nuair a thuig na Rúisigh an pionós ard a ghearrfadh na Sasanaigh orthu as cur isteach ar cheist inmheánach, mar a chonaic Londain an scéal.

Modhanna níos sine

An t-aon rogha a bhí ann, dá bhrí sin, ná a dhul ar ais go dtí an tús, agus a dhul i mbannaí na bhféidearthachtaí a bhain le húsáid chliste sean-mhodhanna. Bhí an chogaíocht á cur i dtreo bearta treallchogaíochta anois in ionad modhanna comhaimseartha. Is é rath chúirteanna na Dála is fearr a thug léiriú ar fhorbairt orgánach an stáit. Ní raibh aon duine cinnte an n-éireodh leo cosán a chruthú chun na saoirse, in ainneoin gur theip orthu roimhe sin. Ach rud amháin cinnte agus muid in ann breathnú siar ná gur fhág “Ceist na hÉireann” marc ar an ardán domhanda.

Agus déistin orthu le Wilson toisc gur dhiúltaigh sé saoirse na hÉireann a chur chun cinn, d’éirigh le Gaeil Mheiriceá laistigh den Pháirtí Daonlathach, i gcomhar le naimhde eile Wilson laistigh den pháirtí agus na Poblachtaigh, bac a chur ar dhaingniú chonradh Versailles i gComhdháil na Stát Aontaithe. Leis sin, cuireadh ré nua den leithliseachas ar bun i mbeartas coigríche Mheiriceá agus thóg sé scór bliain agus Cogadh Domhanda eile deireadh a chur leis. Is fada, go deimhin, a lean an scáil a cruthaíodh le Scéal ó Dháil Éireann chum Saor-Náisiún an Domhain.

Léigh an Scéal ó Dháil Éireann chum Saor-Náisiún an Domhain