Tuairisciú ar uaisle ón gcoigríoch agus ar Uachtaráin

In ócáid spéisiúil, ach nach dtarlaíonn ach go hannamh, i saol thuairisciú na parlaiminte cuirtear fáilte roimh dhuine mór le rá ón gcoigríoch i gceann de na Tithe nó ag suí den dá Theach le chéile.

Cé go gcuirtear fáilte roimh uaisle ón gcoigríoch gach bliain chuig gailearaithe na gcuairteoirí, is annamh go dtugann siad aitheasc do Chomhaltaí i gceann de na Seomraí. Nuair a dhéantar aithisc den sórt sin, is minic gur Ceannairí Stáit nó Rialtais a dhéanann iad agus is gnách go gcumhdaítear topaicí mar luachanna cultúrtha agus eacnamaíocha comhroinnte, obair mhuintir na hÉireann thar lear agus an próiseas síochána i dTuaisceart Éireann. Bíonn script ag gabháil leis na hóráidí sin de ghnáth ach caitheann tuairisceoirí parlaiminte leo ar an mbealach céanna a bheag nó a mhór is a dhéantar leis an méid a bhíonn le rá ag Comhaltaí den Oireachtas. Bítear cúramach chun a chinntiú go dtuairiscítear óráidí den sórt sin ar bhealach a léiríonn a gcaighdeán agus a luach stairiúil agus nach mbaineann ó chroí na hócáide.

Ba é cuairt Uachtarán na Stát Aontaithe John F. Kennedy an chéad ócáid ar ar thuairiscigh Oifig na nDíospóireachtaí suí de dhá Theach an Oireachtais le chéile

B’fhéidir gurb í an chuairt ba shuntasaí a thug Ceannasaí Stáit ná an chuairt a thug Uachtarán na Stát Aontaithe John Fitzgerald Kennedy an 28 Meitheamh 1963, an ócáid ag a ndúirt sé na focail cháiliúla, “We need men who can dream of things that never were, and ask why not.” Ba é sin an chéad uair ag Oifig na nDíospóireachtaí tuairisciú ar Uachtarán as Meiriceá agus an chéad uair ag comhaltaí foirne a bheith le feiceáil ar an teilifís ag obair sa Seomra. Go deimhin, ba é sin an chéad uair freisin ag Oifig na nDíospóireachtaí tuairisc a thabhairt ar imeachtaí de shuí na Dála agus an tSeanaid le chéile. Tá tábhacht faoi leith leis an Tuarascáil Oifigiúil sa chomhthéacs sin sa mhéid is go bhfeictear anois go bhfuil alt ann d’óráid an Uachtaráin Kennedy nach féidir a fháil i gcartlanna físe RTÉ. Tá na línte seo a leanas san áireamh ann:

Of all the new relations I have discovered on this trip, I regret to say that no one has yet found any link between me and a great Irish patriot, Lord Edward Fitzgerald. Lord Edward, however, did not like to stay here in his family home "because," as he wrote his mother, "Leinster House does not inspire the brightest ideas." That was a long time ago, however.

Tharla sé gur cuireadh fáilte sna Tithe le linn dóibh a bheith ina suí roimh chuairteoir ón gcoigríoch nár thug aitheasc ar bith do na Comhaltaí. Cuireadh fáilte roimh Jawaharlal Nehru, a bhí ar an gcéad Phríomh-Aire ar India neamhspleách ó 1947 go dtí 1964, i Seomra na Dála an 28 Aibreán 1949 ach níor thug sé óráid, rud a d’fhág gurbh éigean d’fhoireann Oifig na nDíospóireachtaí cur síos a dhéanamh ar na himeachtaí ar an mbealach ab fhearr a thug léargas cruinn ar cad a tharla agus a thug mothú don léitheoir go raibh sé i láthair ag an ócáid:

The Captain of the Guard conducted His Excellency to the Floor of the House; where, the members standing, he was received by the Taoiseach and Deputy de Valera, who introduced him to the Ceann Comhairle.
His Excellency then took a seat, amid applause, in the House.

Nelson Mandela i Seomra na Dála Dé Luain, 2 Iúil 1990

Mar aon leis an bPríomh-Aire Nehru agus leis an Uachtarán Kennedy, i measc na gcuairteoirí cáiliúla eile bhí Uachtarán na Stát Aontaithe Ronald Reagan in 1984, an réabhlóidí in aghaidh na cinedheighilte agus an tUachtarán mar a bheadh ina dhiaidh sin, Nelson Mandela in 1990, agus Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe Tony Blair in 1998. Ba é aitheasc an Phríomh-Aire Blair, a tharla díreach tar éis Chomhaontú Aoine an Chéasta, an chéad aitheasc a thug Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe don Oireachtas.

I gcásanna áirithe, d’fhág aithisc a thug uaisle go raibh ar Oifig na nDíospóireachtaí tuairisc a thabhairt ar óráidí a rinneadh i dteangacha eile seachas teangacha oifigiúla an Stáit, Gaeilge agus Béarla. Ina measc siúd bhí na haithisc a thug Uachtarán na Fraince François Mitterrand in 1988 agus Seansailéir na Gearmáine Helmut Kohl in 1996. Bhí an deis ag tuairisceoirí parlaiminte tuairisc a thabhairt ar Uachtarán an Choimisiúin Eorpaigh le déanaí i Meitheamh 2018, tráth ar thug an tUachtarán Jean-Claude Juncker aitheasc do shuí dhá Theach an Oireachtais le chéile.

Éamon de Valera

Ócáid eile shollúnta is annamh a tharlaíonn d’Oifig na nDíospóireachtaí is ea nuair a chuireann Uachtarán a cheart nó a ceart i gcrích faoi Airteagal 13.7.1° den Bhunreacht chun aitheasc a thabhairt do dhá Theach an Oireachtais.

Rinneadh é sin an chéad lá riamh i dTeach an Ardmhéara tráth ar thug an tUachtarán Éamon de Valera aitheasc an 21 Eanáir 1969, chun comóradh a dhéanamh ar chothrom 50 bliain ó chéad suí na Chéad Dála. Rinneadh trí aitheasc ó shin i leith; thug an tUachtarán Máire Mhic Róibín dhá aitheasc in 1992 agus in 1995, maidir le Féiniúlacht mhuintir na hÉireann san Eoraip agus maidir le diaspóra na hÉireann a chothú, faoi seach, agus thug an tUachtarán Máire Mhic Ghiolla Íosa ceann in 1999 chun comóradh a dhéanamh ar an mílaois nua. Gach uair ar tharla a leithéid d’ócáid, rinneadh comóradh uirthi le heagrán comórtha speisialta den Tuarascáil Oifigiúil.

Tuairisciú ar uaisle ón gcoigríoch agus ar Uachtaráin

In ócáid spéisiúil, ach nach dtarlaíonn ach go hannamh, i saol thuairisciú na parlaiminte cuirtear fáilte roimh dhuine mór le rá ón gcoigríoch i gceann de na Tithe nó ag suí den dá Theach le chéile.

Ócáid eile shollúnta is annamh a tharlaíonn d’Oifig na nDíospóireachtaí is ea nuair a chuireann Uachtarán a cheart nó a ceart i gcrích faoi Airteagal 13.7.1° den Bhunreacht chun aitheasc a thabhairt do dhá Theach an Oireachtais.

Share

Ábhar spéise eile

Reporting Irish-language contributions in the Official Report

An Tuarascáil Oifigiúil a chur i dtoll a chéile i ré Theicneolaíocht na Faisnéise

Cad a dhéanann tuairisceoirí parlaiminte?